3c. Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de openbare ruimte en het gemeentelijk vastgoed (kapitaalgoederen). Deze paragraaf beschrijft de verschillende onderdelen en activiteiten. Per soort kapitaalgoed is beschreven:

• de beleidskaders waarop het onderhoud van de kapitaalgoederen is gebaseerd;
• door de raad vastgestelde kwaliteitsniveau van onderhoud;
• arealen;
• de actuele staat van onderhoud;
• de in de begroting opgenomen budgetten.

In onderstaand overzicht is dit samengevat:
 

Wegen

Kwaliteitsniveau
In 2016 is het kwaliteitsniveau voor wegen vastgesteld: kwaliteitsniveau C, waarbij kwaliteitsniveau D geaccepteerd wordt als dit niet leidt tot onveilige situaties en kapitaalvernietiging (in totaal maximaal 9,6% van het totale areaal). 1x per 2 Jaar worden weginspecties gehouden. Uit de weginspectie van 2023 blijkt dat 89,7% van de wegen voldoet aan de vastgestelde kwaliteit (inclusief reeds geplande en begrote/bestemde projecten). Er is hiermee sprake van een minimale achterstand van 0,7%. De hoofdinfrastructuur is op
orde. Er is geen sprake van kapitaalvernietiging of onveilige situaties. Er zijn voldoende middelen beschikbaar om het benodigde onderhoud uit te voeren. Wel hebben we te maken met complexiteit in de afstemming met andere werkzaamheden, het werk met werk maken en de afstemming met stakeholders.

Middelen
Eindhoven heeft op basis van het wegenbeheerplan 2025-2028 in de begroting een structureel bedrag begroot ten behoeve van het volledige geplande onderhoud en de geplande vervanging van wegen. Daarnaast beschikken we over een reserve groot onderhoud openbare ruimte van waaruit eventueel onvoorzien en niet gepland incidenteel groot onderhoud, waar geen dekking voor is, aan wegen (bijvoorbeeld ten behoeve van meeliften/werk met werk maken) uitgevoerd kan worden. De vervangingsprojecten (investeringen) die we in 2025 uitvoeren zijn opgenomen in de Investeringsplanning 2025 e.v. De groot onderhoudsprojecten die in 2025 in uitvoering worden genomen, met daarbij geplande uitvoeringskosten, worden ten laste van de daartoe beschikbare structurele middelen binnen de exploitatie gebracht.
Beschikbare budgetten (exploitatie): voor groot onderhoud: € 10,0 miljoen in 2025, aflopend naar € 9,0 miljoen in 2028.

Openbare verlichting

Kwaliteitsniveau
De openbare verlichting van de gemeente wordt onderhouden op basis van de uitgangspunten veiligheid (er is voldoende goed werkende openbare verlichting) en betrouwbaarheid. Op basis van levensduur bepalen we (theoretisch) of de lichtpunten en armaturen voldoen. Als we kijken naar de theoretische levensduur dan is 14% van de masten ouder dan 40 jaar en 40% van de armaturen ouder dan 20 jaar. Dat betekent niet dat er sprake is van een onveilige en onbetrouwbare situatie. Voor de masten worden stabiliteitstesten uitgevoerd om te kunnen beoordelen of de mast nog langer dan 40 jaar kan blijven staan. Ook armaturen worden frequent gecontroleerd en zo nodig worden lampen vervangen, om een betrouwbaar en veilig lichtbeeld te kunnen garanderen.

Middelen
Uitgangspunt bij vervanging is dat armaturen vervangen worden door (duurzame) led-verlichting. Daarnaast is in 2024 incidenteel geld vrij gemaakt om de openbare verlichting te verledden. Met deze middelen kunnen we in 2030 alle openbare verlichting voorzien hebben van led, conform onze klimaatdoelstelling. Inmiddels is met deze beschikbare middelen een start gemaakt met het vervangen van extra lampen door ledlampen. Deze vervanging wordt in 2025 en verder voortgezet.
Beschikbare budgetten voor onderhoud (exploitatie): € 1,3 miljoen structureel.

Bruggen, tunnels en viaducten

Kwaliteitsniveau
Voor bruggen, tunnels en viaducten geldt dat 90% moet voldoen aan de basiskwaliteit. De bruggen, tunnels en viaducten schouwen we elk jaar (schoon en heel) en iedere drie tot vijf jaar vindt een technische inspectie (schoon, heel en veilig) plaats door een extern bureau (meest recente inspectie 2021). Uit de visuele inspectie van 2023 blijkt dat 94% voldoet aan de basiskwaliteit.
Bij bruggen en viaducten die aangelegd zijn vóór 2000 bestaat het risico dat de constructie niet meer voldoet, omdat de verkeersbelasting en -intensiteit sterk zijn toegenomen ten opzichte van de oorspronkelijke situatie en omdat wet- en regelgeving inmiddels aangescherpt zijn. Met technische inspecties kan niet in beeld worden
gebracht of de constructie nog veilig is. Door middel van specialistisch onderzoek, risicoanalyses en herberekeningen wordt nader onderzocht of maatregelen op korte of langere termijn noodzakelijk zijn. Indien een brug niet tijdig wordt versterkt of vervangen, moeten maatregelen getroffen worden om de veiligheid te waarborgen. Dat kan bijvoorbeeld door een gewichtsbeperking in te stellen of de rijstroken/rijbanen af te sluiten voor zwaar verkeer. Kunstwerken die niet voldoen worden middels periodieke veiligheidsmonitoring gecontroleerd. Uit de huidige risicoanalyses blijkt dat 78 kunstwerken (van voor 2000) voldoen aan de huidige verkeersintensiteit en -belasting. 13 Kunstwerken voldoen met een ingestelde gewichtsbeperking van 30 of 45 ton. Met deze beperking voldoen deze kunstwerken aan de eisen. Los van de resultaten van technische inspecties en de genoemde herbeschouwingen zijn de risico’s van de kunstwerken voor gemotoriseerd verkeer gebouwd voor 2000 inzichtelijk en is duidelijk welke maatregelen getroffen moeten worden. Op dit moment lopen we geen acuut risico.

Middelen
Uit de inspectieresultaten blijkt dat er voor de komende beheerperiode t/m 2025 voldoende dekkingsmiddelen zijn om het onderhoud uit te kunnen voeren. Voor cyclisch en groot onderhoud zijn middelen beschikbaar via het structurele exploitatiebudget. In 2025 worden geen bruggen/tunnels/viaducten vervangen. Er zijn in dat jaar dus geen investeringen gepland (alleen (groot) onderhoud).
Beschikbare budgetten voor cyclisch en groot onderhoud (exploitatie): 1,5 miljoen structureel.

Water (inclusief riolering en oeverbescherming)

Kwaliteitsniveau
Er zijn geen onderhoudsachterstanden of specifieke ontwikkelingen. In de winter 2023 en voorjaar 2024 waren de grondwaterstanden uitzonderlijk hoog wat o.a. schades aan riolering heeft veroorzaakt. Die schades zijn in 2024 opgelost. Mogelijk komen er nog schades in beeld als de grondwaterstanden gaan zakken. In 2025 vindt reiniging en inspectie plaats in specifieke aandachtsgebieden, droogweer-afvoerstelsels en gebieden met een korte levensverwachting van de riolen.

Middelen
Om te voldoen aan onze zorgplichten, de gemeentelijke taken voor het stedelijke oppervlaktewater en de water gerelateerde klimaatadaptatie opgaven, werkt de gemeente met een Water en Klimaatadaptatie Aanpak (WKA) 2023-2026, voorheen Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)). Voor het WKA is de voorziening 'riolering' gevormd. Deze voorziening is er speciaal voor vervangings- en uitbreidingsinvesteringen met betrekking tot riolering.
Beschikbare budgetten (exploitatie): € 6,5 miljoen in 2025, oplopend naar € 6,8 miljoen in 2028.

Voor inzicht in de tariefontwikkeling van de rioolheffing, moet jaarlijks het kostendekkingsplan worden geactualiseerd. Hiermee kunnen we schoksgewijze aanpassingen van het tarief voorkomen. In het WKA 2023 – 2026 is een strategische langjarige prognose voor vervangingsinvesteringen en verbetermaatregelen opgenomen. De langjarige prognose bevat een zo reëel mogelijke planning, maar we weten op voorhand niet exact hoe het realisatietraject verloopt.  We verwachten dat het saldo van de voorziening vervanging riolen eind 2025 oploopt naar € 6,7 miljoen (€ 1,0 miljoen hoger dan vorige begroting). Op basis van het WKA 2023 - 2026 worden vervangings- en verbeteringsinvesteringen uitgevoerd. Hiervoor is het dekkingsplan geactualiseerd: de begrote investeringen voor 2025 bedragen € 18,4 miljoen.

Groen

Kwaliteitsniveau

Voor verschillende gebieden hanteren we verschillende ambities voor het kwaliteitsniveau van groen en bomen. Voor de binnenstad van Eindhoven en de directe omgeving van het winkelcentrum Woensel hanteren we onderhoudsniveau Hoog (A). Voor de parken, natuur- en recreatiegebieden en de landbouwgebieden hanteren we onderhoudsniveau Laag (C). Voor zwerfafvalbeheersing in het groen hanteren we in alle functionele gebieden onderhoudsniveau Basis (B). Voor alle overige functionele gebieden hanteren we het onderhoudsniveau Basis (B). 90% dient te voldoen aan deze kwaliteit. In 2023 blijkt dat 87% van het groen en de bomen voldoet.

Middelen
Op basis van het Groenbeheerplan 2024-2027 heeft Eindhoven in de begroting 2025 bedragen begroot ten behoeve van het geplande onderhoud en vervangingen van groen en bomen. Daarnaast beschikken we in 2025 over incidentele middelen voor het deels inlopen van vervangingen. Hiermee zijn de onderhoudslasten op alle bestaande kapitaalgoederen binnen het programma groen en recreatie naar verwachting tot en met 2025 volledig gedekt. In 2024 wordt een Beheerkader Groen ontwikkeld dat inzicht moet geven in het ‘waarde verhogend beheren’ en bijbehorende investerings- en onderhoudsbudgetten voor groen en bomen op de lange termijn.
Een in 2025 te ontwikkelen speelvoorzieningenprogramma moet inzicht geven in de na te streven doelstellingen en bijbehorende investerings- en onderhoudsbudgetten voor speelvoorzieningen op de langere termijn. Bij speeltoestellen kijken we in 2025 zo nodig eerst naar mogelijke verlenging van de levensduur voordat we in samenspraak met omwonenden kiezen voor vervanging.
Beschikbare budgetten (exploitatie): € 18,7 miljoen, aflopend naar € 16,5 miljoen in 2028. De daling wordt veroorzaakt door enkele budgetten met een incidenteel karakter zoals het inlopen van onderhoud (2025) en beheer en onderhoud (2025 en 2026); ook zijn er incidentele middelen in 2025 en 2026 voor het soorten management plan.

Gemeentelijk vastgoed

Beleidskader
Vanuit de verantwoordelijkheid als eigenaar verzorgt de gemeente het technisch, administratief en juridisch beheer van de in eigendom zijnde gebouwen, niet zijnde de panden waarvoor deze rol is ondergebracht bij derden, zoals o.a. de gemeentelijke parkeergarages en de onderwijspanden waarvan het eigendom bij de scholen ligt. De kantoorpanden voor eigen huisvesting worden structureel beheerd en gerenoveerd vanuit een contract met IMPULS! en vallen ook buiten dit beleidskader. Conform het vastgestelde beleid “Spelregels vastgoedbeleid 2020” hanteren wij in de gebouwenexploitatie Conditie Afhankelijk Onderhoud (NEN 2767) voor de permanente gemeentelijke gebouwen. Hierbij is tevens het minimaal onderhoudsniveau vastgesteld op conditie 3 "redelijk", dat betekent dat de gebouwen dienen te voldoen aan de gestelde veiligheidseisen ten aanzien van het (beoogde) gebruik.

Kwaliteitsniveau
De actuele staat van onderhoud van de gemeentelijke gebouwen die permanent bij ons in beheer zijn voldoet, conform het uitgangspunt aan conditieniveau 3. Er is geen sprake van achterstallig onderhoud. Enkel bij de panden die op de verkooplijst worden vermeld of gepland staan voor sloop, is er sprake van een lagere onderhoudsconditie, waarbij geldt dat verloedering niet acceptabel is.

Middelen:
Beschikbare budgetten (exploitatie): € 6,6 miljoen structureel.